I. Mundu Gerrako gutuna, botila batean lurperatuta

Soldadu batek I. Mundu Gerran jasotako gutuna aurkitu dute, botila batean lurperatuta.

Estatu frantseseko arkeologia aztarnategi batean I. Mundu Gerrako soldadu batek Oklahomatik jasotako gutuna aurkitu omen dute. Orduko gutun bat orain aurkitzea, egia esateko, ez da hain harrigarria. Baina botila baten barruan zegoen, lurperatuta, eta horrek deigarriago egin du antza: "Message in a bottle". 90 urte eman ditu lurpean, Morres Vickers Liepman sargentu estatubatuarrak jaso eta gudan zegoela lurpean sartu zuenetik, bonbardaketa baten ondorioz suntsitu ez zedin edo.

Artikulu osoa: El País.com

"Waltz with Bashir" animaziozko filma

Hemen duzue Israel eta arabiar herrialdeen arteko gatazkara hurbiltzeko aukera ederra, zehazki Israelek 1982an Libanoko inbasioaren ingurukoa. Egun Iruñeko pantaila handian.

Iturria: http://www.youtube.com/watch?v=ylzO9vbEpPg

"Waltz with Bashir-ek nolabaiteko mugarria ezartzen ahal du fikzio eta dokumentalaren arteko harreman ez beti gozoan.

[...] Berez, dokumental bati sinesgarritasun eta benekotasuna dira eskatzen zaizkion gutxieneko ezaugarrietako bi. Hortaz, nola lotzen ahal dira horiek pelikula israeldar honek erabiltzen duen animazio sasi-haluzinogenoarekin? Hain zuzen ere, horretan dago Folmanek erabiltzen duen teknikaren bertuteetako bat, kontatzen duenari iskin egin gabe, animazioak aukera ematen dio mundu poetiko eta oniriko bat sortzeko, gerraren krudeltasuna eta soldaduen sentimendu harrapagaitzak uztartuz. Mamiak eta azalak bat egiten dute hemen, Waltz with Bashir ez baita gerraren kalte abstraktoaz ari, gizabanakoengan -berarengandik hasita- Libanoko 1982ko inbasioak izan zuen ondorio fisiko-psikologikoez baizik

[...] Nolanahi ere, pena litzateke alderdi tekniko edo bisualak Waltz with Bashir-en mezua estaltzea; film honek baduelako zer esan, zer irakatsi. Amnesiaren inguruko ariketa zinematografiko ederra da pelikula; gerran parte hartutakoen ahanzturaz, baina bereziki gizarte oso baten amnesiaz ari da Folman. Zoritxarrez, sendabiderik ez duen gaitza dirudi; Gazako enegarren sarraskia eta azken hauteskundeak horren lekuko".

Hemen klikatu, Gontzal Agotek Berrian 2009ko otsailaren 24an idatzitako film kritika osoa irakurri nahi izanez gero.

Hona hemen ere Waltz with Bashiren inguruko web orrialdea.

Asteko aipua: Simone de Beauvoir

Simone de Beauvoir (Paris, 1908ko urtarrilaren 9a-1986ko apirilaren 14a) idazle, filosofo eta feminista frantziarra izan zen. Feminismo eta existentzialismoa landu zituen bere idatzietan.

Hemen klikatuz gero, Ciudad de Mujeres taldeak 100. urtemuga ospatzeko egindako lana ederra eskuratuko duzue. Bertan honako atal hauek garatzen dira: Biografia, Bibliografia, Artikuluak, Baliabide didaktikoak, Bideoak, Loturak eta Argazkiak.

Adi 2. Batxilergoa! Zuentzako blog berria!

Ongi etorri Iruñera!

Zer moduz Erroman, ongi? Eta Iruñean geratu zareten horiek, ongi ere bai? Tira, bada, nik etxerako lan batzuk egin ditut, eta zuentzako blog berria sortu: 2. Batxilergoa Historia Bloga. Blog honetan ere (Iragana eta oraina ezagutuz HISTORIA BLOGA) lotura bat sortu dut zuen blog berri horretan sar zaitezten. Bertan topatuko dituzue zuei espreski zuzendutako berriak eta jarduerak. Dagoeneko badituzue sarrera batzuk, hurrengo asteko azterketa prestatzeko baliogarriak izango direnak, aztertutako gertaera historikoak errepasatzeko edo, zergatik ez, sakontzeko aukera emango dizutenak.

Animo eta erabili!

Guadalupe irla: Kolonialismo frantziarra.

Ostiralean, "Nork menderatzen du mundua gaur egun? Inperialismo berriak" jarduera landu genuen, eta horrekin Inperialismoaren gaia amaitu. Azterketaren data ere finkatu egin genuen, ez ahaztu: martxoaren 3an.

Sarrera berri honetan gaur egun dirauen kolonialismo frantziarraren adibide bat aipatuko dizuet, azken egun hauetan bertatik berri larriak ailegatu baitzaizkigu. Frantziaren menpeko Antilletan, Guadalupeko uhartean, joan den urtarrilaren 20az geroztik dirauen gatazka soziala larriagotu egin da. Izan ere, UGTG langile sindikatu independentistako kide batek astearte gauean bizia galdu zuen.

Frantziako metropolitik 7.000 kilometrora aurkitzen da Guadalupe. Uharte horretan, baita Antilletan kokatuta dagoen Martinikan ere, gizarte ondoeza ez da gaurko kontua. DOM Itsasoz Bestaldeko Departamendu horietan, kolonialismo frantziarraren sustraiak eta eragileak ez dira desagertu. Horren froga argiena da aipatu uharteetan jabetzaren %80 inguru beke-en eskuetan dela; hau da, kolono zurien ondorengoen menpe. Hala, gehienbat Frantzia aldetik iristen diren elikagai eta kontsumorako beste ekoizkinen banaketa eta salmentarako azpiegitura ia guztiak beke familiek kontrolatzen dituzte.

Guadalupeko ekonomiaren gaineko kontrola izateaz gain, beke askoren arrazakeria aski nabari da. Horren lekuko izan da, uharteko familia aberatsenetako bateko kide den Alain Huygues-Despointes. Iragan urtarrilaren 30ean erreportaje batean bere arraza zaindu nahi zuela adierazi zuen deplauki. Hitz sinesgaitz horiek Parisen bertan kritika oldea eragin dute, eta epaitzeko bidean jarri dituzte.

Ekonomiaren alorrean hain nabaria den desoreka sozial horrek, jakina, ondorioak deragitza jendartean. Hala, langabezia tasa %22koa zen iazko azken hiruhilekoan, Guadalupen; Frantzian, berriz, %7,2koa zen. Halaber, herritar gazteenen artean are handiagoa da langabezia, 30 urte baino gutxiago dituzten %39,8k lanik ez baitute. Beste bizibiderik ez dutenei ematen zaien RMI diru-saria, berriz, herritarren %8k jasotzen dute -%2 dira Frantzian-.

KLIKATU HEMEN (euskaraz) eta HEMEN (frantsesez, garatuago), Guadalupe irlaren inguruko informazio gehiago eskuratu nahi izanez gero.

Tira, bada, lagunok, hurrengo astean I. Mundu Gerra aztertzeari ekingo diogu. Hori bai, Aitor, ez ahaztu baduzula ordu oso bat "Geronimo" liburua aurkez diezaguzun. Esango diguzu noizko.

Goyahkla birraitonaren hezurrak eskatzen

Harlyn Geronimo, buruzagi apatxearen birbiloba.

"Goyahkla (Geronimo) apatxea hil zela ehun urte betetzean, haren birbilobari (Harlyn Geronimori) egun aproposa iruditu zitzaion birraitonaren hezurrak eskatzeko. Beste behin. Ez baita lehen aldia. Preso zeukaten tokian hilobiratu zuten Goyahkla, Fort Stillen (Oklahoma), baina baliteke bere gorpua jada ez han egotea. George Bush presidente ohiaren aitonari, Prescott Bushi, egozten diote azken borrokalari indioaren burezurra lapurtu izana; 1918an, Skull and Bones elkarte sekretuko beste kide batzuekin batera. Alexandra Robbins idazlearen arabera, Yale Unibertsitateko (Connectica) elkarte horretan erritualak egiteko erabiltzen zituzten hezurrak, amerikar inperioaren etsaien garaikurrak, hain zuzen (Pancho Villaren burua tarteko) [...]".

Hemen klikatu Berria egunkarian (2009ko otsailaren 8an) Idoia Etxeberriak idatzitako artikulu osoa irakurri nahi izanez gero.

Komikiak: Mendebaldeko Kolonizazioa.

Klasean azaldu bezala, XIX. mendearen amaiera arte, Ipar Amerikako Estatu Batuen espantsionismoaren helburua Mendebaldea eta Mexikoko lurraldeak menderatzea zen. Aitorrek "Geronimo" liburuska irakurri bitartean (animo Aitor, ez egin atzera!), hemen dituzue bestelako bi aukera, bi komiki hain zuzen ere.

Luis Garcia Mozosek eta Felipe Hernandez Cavak 1979an argitaratutako lan hau klasiko bat da. Komiki komertzialekin ez du zer ikusirik, hori esan beharra dago. Estilo dokumentalak (ia fotografikoa) eta diskurtso desdramatizatuak bat egiten dute. Helburua, informazio objektiboa transmititzea.

Bertan lau istorio labur azaltzen dira:

- "Tecumtha".
- "El batallón de San Patricio".
- "Caballo loco".
- "De un genocidio, de un etnocidio".

Astiberri argitaletxeari esker, eleberri grafikoaz gozatzeko aukera gehiago dugu Euskal Herrian. Gehiena gaztelaniaz argitaratu arren, ume eta gazteei zuzendutako hainbat lan euskaraz ere atera egin ditu.

Luis Duránen "Caminando por las colinas de arena" 2004 urtean argitaratu zuen Astiberrik. Hemen duzue liburuaren lehenengo orrialdea. Animatuz gero, eskatu eta utziko dizuet.

Asteko aipua: "Huts egiteak"

"Berotasunaren huts egiteak nahiago ditut, zuhurtasunaren ezaxolakeria baino".

Anatole France (Anatole François Thibault), idazle frantsesa, 1844an Parisen jaioa eta 1924an hilda. Hainbat auzi sozial eta politikotan pertsona konprometitua, 1921ean Literatura Nobel Saria jaso zuen.

Anatolek 1906ko urtarrilaren 30ean Frantzia kolonialaren aurkako mitinean emandako hitzaldia landuko dugu klasean.

World Press Photo: 2008 urtea

Anthony Suau, "AEBetako ekonomia krisian"

Irudiek hitzek baino indar handiagoa dute batzuetan. Alaitu, haserrarazi, hunkitu, tristatu egiten gaituzte. Munduaren neurria ematen dute, gizakiarena. Ahalegina, gaiztakeria, elkartasuna, botere nahia, ausardia. Berez hitz egiten dute irudiek. Eta batzuetan oso ozen. World Press Photo nazioarteko argazki lehiaketakoek, esaterako. 2008ko gertakari garrantzitsuenen isla dira. Atzo jakinarazi zituzten irabazleen izena.

Zuri-beltzeko irudi bat aukeratu dute Urteko Argazki gisa, Anthony Suau argazkilari estatubatuarrarena. Time aldizkarian argitaratu zuten, 2008ko martxoan. Aktualitateari estu lotutako gaia da: krisi ekonomikoa. Gerrako irudi bat dirudi, baina ez da: zorrak ordaindu ezin izan dituen Clevelandeko (Ohio) familia baten etxea da. "AEBetako ekonomia krisian" du goiburu. Familia bota egin dute, eta Robert Kole detektibea denak joan direla ziurtatzen ari da.

Hemen klikatuz gero, saritutako argazki guztiak ikusiko dituzue. Hori bai, gauza eder gutxi topatuko dituzue joan zitzaigun 2008 urte hartan, argazkilari profesionalen begiradatik bederen.

Hedapen inperialista Afrikan eta Asian

Klasean ikusi bezala, XIX. mendearen amaieran, potentzia inperialistek Afrika erabat okupatu zuten. Hemen duzuen bideoak (02:17 minutuko iraupena) okupazio prozesua zein horren ondorioz inperialisten artean izandako gatazkak laburbiltzen ditu:

Iturria: http://www.youtube.com/watch?v=CQRGuiS7tns&eurl=

XIX. mendearen azken hereneko hedapen inperialista Asiara ere iritzi zen. Bideo honek 02:28 minutuko iraupena du:

Iturria: http://www.youtube.com/watch?v=yukTAq4Enso&eurl=

Argazkiekin jolasean: Liberalismo espainola.

Gaur goizean Batxilergo 2-Ako ikasleei aurkeztu diet bloga, eta bertan sartu eta parte hartzera gonbidatu, jakina! Azken aste hauetan XIX. mendeko Antzinako Erregimenaren krisia eta liberalismoaren garaipena aztertu ditugu. Ostegunean gai honen inguruko azken klasea eta ... Erromara!

Hemen duzue "Argazkiarekin jolasean" denborapasatxo bat, ea nortzuk diren asmatzen dituzuen. Hori bai, pertsonaia bat bitan agertzen da, zein da? Hurrengo mezu batean izango dituzue emaitzak.

Asteko aipua: Ulermena

"Ez duzu zerbait benetan ulertzen, zure amonari azaltzeko gai ez zaren artean".

Albert Einstein (Ulm, Baden-Württemberg, 1879ko martxoaren 14a - Princeton, New Jersey, 1955eko apirilaren 18a) fisikari eta matematikari alemaniarra izan zen. Jende askok inoizko zientzilari handienetariko bat izan zela uste du.

Irudia: Inperialismoa

Langile-mugimenduaren inguruko gaia bukatuta, Europako Inperio Handiak eta II. Industria Iraultza aztertzen eman dugu astea, beti ere hurrengo gairako sarrera gisa: Inperialismoa.

Hemen duzue aste buru honetan egin beharreko etxerako lana:

• Zer deritzozue irudiari?

Animo eta zertxobait idatzi!. Aste buru on!

LIBURUA: Goyahkla, chiricahua apatxeen gerlarien burua.

Ordu askotako zinema-ikuskizunak ezaguna egin digu Ipar Amerikako indioa; herri txiki bateko kide izatearen kontzientziak hurbil sentiarazi dizkigu gero haien borrokak eta haien patua. Siouxak, cheyeneak, navahoak, komantxeak, kiowak, arapahoeak... Guztien artean apatxeak izan litezke agian ospetsuenak, eta hauen artean gerlari mitiko bat bereiztekotan, Geronimo bihurtu da beharbada beste guztien sinbolo.

Europarren kulturarekin batere harremanik ez zeukan zibilizazio batean jaio zen Goyahkla, gerora mexikarrek Geronimo deituko zutena, eta modernitatearen erdigune diren Estatu Batuetako bizimoduan nola-hala integraturik bukatu zuen, tartean zuriekin borroka luze, gogor eta odoltsuak izan eta gero. 100 urte pasatu dira Geronimo hil zenetik (1909ko otsailaren 17an), eta tarte honetan leienda bilakatzeraino hazi da chiricahua apatxe honen fama.

Zergatiak jakin nahi badituzu, sar zaitez Imanol Muruak idatzi duen biografia eder honetan. Gizaki berezi baten bizimodu latz eta abenturaz betea aurkituko duzu, eta historiaren trenak bazterturiko herri baten patu tristea.

Ea honetan ere boluntarioren bat agertzen zaigun, gero klasean berak egindako irakurketaz goza dezagun. Animo!

Amaiur 1512-2012

Askotan ez da batere erraza gertaera historikoengana hurbiltzea. Sarritan ere polemika iturri bihurtzen zaigu, eztabaida historiografikoa bera gaindituz. Beste eran esanda, iraganaren eta orainaren arteko lotura ekidinezinak gaurkotasun-albiste bihurtzen ditu eztabaida historiografikoak: Nola hitz egin behar dugu I.Karlistaldiaren amaierarekin ezarritako legeaz: "foruen baieztapena" ala "deuseztapena"? Zer dela eta hainbeste polemika 1512an Gaztelak Nafarroako erresumaren konkistaren inguruan?

Hona hemen azken hilabete hauetan 1512-2012 daten inguruan azaldu diren bi ekimen eta ikuspuntu desberdinak:

• Nafarroako Gobernuko 2012 Batzordea.

2.012an Nafarroako konkistaren bosgarren mendeurrena eta Navas de Tolosako batailaren zortzigarren mendeurrena oroitzeko Batzordea (2.012 Batzordea) eratu zuten urtarrilaren 12an Iruñean. Nafarroako Gobernuko presidente Miguel Sanz eta Espainiako Kultura ministro Cesar Antonio Molinarekin bildu ziren. Horrela zioen hitzez hitz Nafarroako Gobernuak zabaldutako prentsa-oharra:

"En el año 2.012 se celebra el octavo centenario de la batalla de las Navas de Tolosa, ofensiva cristiana de los reinos de Navarra, Castilla y Aragón frente a las tropas almohades, que tuvo lugar en el norte de Andalucía en julio de 1.212. Igualmente, se cumple el quinto centenario de la conquista de Navarra por las tropas del Duque de Alba, que abrió el proceso de incorporación del viejo reino pirenaico a la Corona de Castilla. Con motivo de estas efemérides se pretende produndizar en aquellos acontecimientos históricos, así como realizar una reflexión que dé a conocer la historia, el presente y el futuro de la Comunidad Foral"

Jarraian, Miguel Sanzek horrela zehaztu zuen egitasmoaren helburua: Nafarroako Erresumaren konkistarekin "se conforma el presente de la Navarra foral y española. Es cuando empieza a extenderse lo que hoy es nuestro régimen foral, integrada en la España constitucional".

• Amaiur 1512-2012 Nafarroa Bizirik ekimena.

Hitz hauekin luzatu zuten atzo, otsailaren 1ean, Amaiurren izandako ekitaldian parte hartzeko gonbidapena:

"2012an ez dago zer ospatu. Guk, bederen, ezin dugu pozaz hartu gure estatalitatearen galeraren urteurrena, oso kaltegarria izatez gain, indarrez gertatu zelako. Gezurretan oinarritutako bertsioak zabaldu badira ere, 1512koa ez zen Nafarroak nahita bilatutako inkorporazioa, ezta ituna ere, konkista baizik. Horrelaxe zioten orduko kronista eta protagonista guztiek, Nafarroako errege-erreginak eta Fernando "Katoliko"ak barne. 1512koa eraso bortitza izan zen, gerla eta heriotza aunitz erakarri zituena. Ez dago, beraz, zer txalotu!

[...] Konkistatua izan den herri batek ezin du alaitasunez ospatu bere askatasunaren galera, eta honenbestez, deia egiten diegu euskal herritarrei Amaiurrera etortzeko heldu den igandean, konkista txalotzeko asmoak salatzeko, eta etorkizunean gurea dena berreskuratzeko eskubidea dugula aldarrikatzeko".

Hemen klikatu ekimen honen inguruko informazio gehiago eskuratu nahi izanez gero.

Hemen dituzue azken aste hauetan hainbat egunkaritan argitaratutako komikietako bineta pare bat:

Oroz, Diario de Navarra.

Tasio, Gara.

Tira, bada, lagunok, hurrengo hiru urteetan gaia pil-pilean izango dugu, seguru. Zer deritzozue?

Asteko aipua: Telebista

"Telebistak gauza miragarriak egin ditu nire kulturagatik. Norbaitek telebista pizten duenean, liburutegira joaten naiz eta liburu on bat irakurtzen dut".


Groucho Marx (1890 - 1977) aktore eta umorista estatubatuarra izan zen.